پیشینه تاریخی
بنای اولیه شهر اسلام آباد طبق نوشته اصطخری در مسالک الممالک وحمد اله مستوفی به دوران آریاییها بر میگردد. نام اولیه ای که بر آن نهاده شده است مندلی بوده است و این نام مربوط به دوره ماد تا ساسانی میباشد که با این اسم و با جمعیت اندکی مدتها به صورت یک محله کوچک مسکونی باقی مانده است که بعدها در دوران اسلامی این شهر هارون آباد نامیده شد و بنای آن را به هارون الرشید خلیفه عباسی (193 - 148 ه-ق) نسبت میدهند. باتوجه به وجود تپه چغا گاوانه در مرکز شهر کنونی اسلام آباد غرب و طی کاوشهای علمی باستان شناختی در سال 1349 هجری شمسی توسط آقای محمود کردوانی و نتایج یافته های تحقیقاتی در مرکز این شهر حاکی از آن است که این شهر باستانی در نقطه سوق الجیشی در جاده خراسان بزرگ قرار دارد این شاهراه از دوره باستان تا به امروز مسیر ارتباطی دشتهای بین النهرین و خوزستان باکوههای زاگرس و فلات ایران و فراسوی آن است از آن سو جاده ارتباطی آناتولی و آذربایجان به لرستان و فارس از نزدیکی آسلام آباد می گذشته است واین موقعیت ممتاز به این شهر این امتیاز رامیداده تا در محل تلاقی فرهنگهای پیش از تاریخ و تاریخی ، سرزمینهای مختلف رشد وترقی کند . پژوهشهای باستان شناسی آثار مهمی را از ادوار مختلف زندکی انسان باستان رادر این شهر شناسایی کرده است.
چنین به نظر میرسد که از دوره نوسنگی پیش از سفال (10000 سال پیش) مردم در این مکان می زیسته اند . ساکنان اسلام آباد همگام با دیگر مردمان کوهستان زاگرس در مراحل آغازین زندگی یکجا نشینی و اهلی کردن حیواناتی چون گوسفند وبز وآغاز کشت گیاهانی چون گندم وجو مشارکت داشته آند. پس از آن در عصر مفرغ و آهن از حدود 5000 تا 2500 سال پیش از میلاد آسلام آباد یکی از واحد های سیاسی کوههای زاگرس بوده که در منابع مکتوب بین النهرین به آن اشاره شده است . با توجه به کشف تعدادی لوح نوشته گلی به خط بابلی قدیم در کاوشهای سال 1349 شمسی توسط آقای محمود کردوانی و بازخوانی آنها توسط دکتر کامیار عبدی استاد دانشگاه شیکاگو آمریکا بین سالهای 79تا82 حاکی از آن است که شهر اسلام آباد غرب در 3500 سال پیش از میلاد یکی از مراکز مهم تجاری محسوب می شده است ودر این لوحه های گلی از حقوق بردگان و موادتجارت شده از قبیل جو وگندم و روغن نام برده و رسید کالاها به احتمال شهری به اسم پالوم بوده است و به نظر میرسد که همین نام اسلام آباد امروزی بوده است در سال 1309 هجری شمسی شهر هارون آباد که در آن زمان حود 480 نفر جمعیت اولیه آن بود به شاه آباد تعقیر نام یافت و این شهر یکی از مراکز ایلات بزرگ غرب کشور به نام ایل بزرگ کلهر قرار گرفت . سرانجام شهر شاه آباد در سال 1357 مقارن با پیروزی شکوهمند وغرور آفرین انقلاب آسلامی به اسلام آباد غرب تغییر نام یافت .
ویژگیهای اجتماعی
اکثریت مردم اسلام آباد به زبان کردی تکلم می کنند به طوریکه مردمان اصیل و بومی شهر کردزبان هستند و به زبان کردی کلهری صحبت می نمایند در شهر اسلام آباد غرب مردم مسلمان وپیرو مذهب شیعه می باشند .
جاذبه های فرهنگ عامه
اهالی منطقه اسلام آباد غرب از اقوام کرد و طوایف مختلف ایل کلهر می باشند. آنها به زبان کردی با گویش کلهری تکلم کرده ، مسلمان و پیرو مذهب تشیع می باشند.
لیست آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی ومذهبی اسلام آباد غرب:
تپه چغا گاوانه ،آتشکده شیان ، قلعه شیان ، سراب شیان ، آتشکده میل میلگه،بنای ساسانی فیروزآباد ،سراب شرف آباد،سراب هرسم،شهرقیل منصوری ، امامزاده حسن (ع)، امامزاده عباسعلی (ع)، امامزاده علی اکبر(ع) ،امامزاده قاضی الکیا(قاضیوند)
لیست جاذبه های زیارتی:
* امامزاده حسن روتوند * امامزاده علی اکبر * امامزاده عباسعلی ،امامزاده قاضی الکیا(قاضیوند)
صنایع دستی اسلام آباد غرب:
موج بافی ( رختخواب پیچ) ، قالی بافی ، چیخ بافی ، نمد مالی، موزائیک کاری ، معرق کاری ، منبت ، گیوه بافی ، طراحی فرش