فصل اول - کلیات
ماده 1 – در این آیین نامه ‹‹ قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراهاي اسلامی کشور و انتخابات
شهرداران›› - مصوب 1375 – به اختصار ‹‹ قانون›› نامیده می شود.
1385 ) مقصود از عبارت ‹‹ شورا›› در این آیین نامه ، شوراهاي اسلامی ‹‹ شهر ›› /6/ ماده 2- (اصلاحی 15
می باشد.
1385 )- اولین جلسه رسمی شوراها در همان تاریخ مذکور در ماده 3 قانون /6/ ماده 3 (اصلاحی 15
( تشکیل خواهد شد. ( 3
83 و 84 قانون ، انتخابات میاندوره اي ، 1385 ) - چنانچه به استناد ‹‹ مواد 31 /6/ تبصره (اصلاحی 15
برگزار شود ، فعالیت شوراي تشکیل شده براي باقیمانده همان دوره خواهد بود.
4) قانون ، به شرح زیر تعیین می شود : ) ( ماده 4- تعداد اعضاي علی البدل شوراها، موضوع ماده ( 8
-1 شوراهاي داراي 3 نفر عضو اصلی، 2 نفر.
-2 شوراهاي داراي 5 نفر عضو اصلی، 3 نفر.
-3 شوراهاي داراي 7 نفر عضو اصلی، 4 نفر.
1385 می باشد. /6/ 1 - عنوان آیین نامه، اصلاحی 15
1375 ، در آیین نامه /3/ 2 - به تناسب تغییرات و اصلاحات حاصله در قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهاي اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1
هاي آن از جمله این آیین نامه اصلاحات لازم به عمل نیامده ، لذا ممکن است بعضاً مغایرتهایی بین آیین نامه ها با اصلاحات بعمل آمده در قانون مشاهده شود که
تا هنگام تغییر آن توسط مرجع وضع آیین نامه هاي مورد اشاره، مجوزي براي اصلاح آن در این مجموعه وجود ندارد. در عین حال در حد امکان سعی شده است
در زیرنویس مواد مربوط، به این مغایرتها اشاره گردد. بدیهی است در موارد تناقض قانون با آیین نامه، قانون ملاك عمل می باشد.
3 - به استناد تبصره ماده واحده قانون اصلاح قانون تجمیع انتخابات دوره پنجم شوراهاي اسلامی با دوره یازدهم ریاست جمهوري مصوب 1387 مصوب
1389/4/2 ، شروع به کار دوره چهارم شوراهاي اسلامی، یک ماه پس از آغاز دوره ریاست جمهوري یازدهم خواهد بود.
1375 ، ناظر بر تعیین تعداد اعضاي علی البدل، به /3/ 4 - ماده 8، قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهاي اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1
(1382/5/ 1386 تغییر یافته است . ضمناً در مورد تعداد اعضاي علی البدل شوراهاي اسلامی شهر به ماده 7 (اصلاحی 5 /8/ 1382 و 27 /7/ موجب قانون اصلاحی 6
قانون مذکور، مندرج دراین مجموعه ، مراجعه شود.
٢١
-4 شوراهاي داراي 9 و 11 نفر عضو اصلی، 5 نفر.
-5 شوراي شهر تهران ، 6 نفر.
1385 )- هر یک از مکانهاي جمعیتی که طبق تصویبنامه هیأت وزیر ان شهر /6/ ماده 5 (اصلاحی 15
شناخته شود و شهرکهاي موضوع ماده ( 12 ) قانون و تبصره ذیل آن ( 1) به عنوان یک حوزه انتخابیه
محسوب می شود .
1385 )– در اجراي تبصره ماده 7 قانون ، مرکز آمار ایران موظف است جمعیت هر /6/ تبصره (اصلاحی 15
شهر را طبق آخرین سرشماري عمومی نفوس و مسکن به وزارت کشور اعلام نماید .
1385 )- در صورتی که تعداد داوطلبان براي تشکیل شورا کمتر یا برابر تعداد /6/ ماده 6 (اصلاحی 15
اعضاء اصلی باشد، انتخابات برگزار نخواهد شد .
ماده 7- در صورتی که انتخابات چند حوزه انتخابیه موضوع ماده ( 5) این آیین نامه به طور همزمان
برگزارشود ، به منظور حفظ استقلال انتخابات هر حوزه ، کلیه اقدامات از قبیل صدور آگهی ها و تنظیم
صورتجلسه ها براي هر یک از حوزه ها به صورت مستقل انجام و سوابق انتخاباتی هر حوزه جداگانه
نگهداري می شود .
ماده 8- اخذرأي در یکی از روزهاي تعطیل رسمی انجام خواهد شد و مدت زمان آن حداقل هشت ساعت
خواهد بود .
تبصره 1– مدت زمان اخذرأي با تصویب و موافقت مشترك هیأتهاي اجرایی و نظارت شهرستان قابل تمدید
باشد .
1385 )– در صورتی که همزمان با برگزاري انتخابات شوراها ، انتخابات دیگري /6/ تبصره 2 (اصلاحی 15
نیز برگزار گردد ، تشخیص ضرورت و مدت تمدید اخذرأي در یک یا چند حوزه یا سراسر کشور برعهده
وزیر کشور است .
1382 حذف /7/ 1375 به موجب قانون اصلاحی 6 /3/ از قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهاي اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1 « شهرك » 1 - کلمه
در این ماده منسوخ شده است. « شهرکهاي موضوع ماده 12 قانون و تبصره ذیل آن » شده، لذا عبارت
٢٢
1385 )- فرماندار موظف است در اجراي مواد 3 و 16 قانون ، پس از تأیید نهایی /6/ ماده 9 (اصلاحی 15
صحت انتخابات و قطعی شدن نتیجه آن، بلافاصله پس از پایان دوره قبل از اعضاي اصلی شورا دعوت
نماید در اولین جلسه رسمی شورا که به ریاست مسن ترین عضو تشکیل می شود ، نسبت به انتخاب هیأت
( رئیسه اقدام نمایند . (فرم هاي شماره 48 و 49
1385 )- در صورت تحقق ماده ( 8) قانون مبنی بر خروج عضو یا اعضایی از /6/ ماده 10 (اصلاحی 15
شورا، رئیس یا نایب رئیس شورا موظف است بلافاصله مراتب را به طور کتبی به اطلاع فرماندار برساند .
ماده 11 - فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول نامه شورا مبنی بر خروج اعضا از شورا ، از اعضاي
علی البدل به ترتیب بیشترین رأي براي جایگزینی اعضاي خارج شده دعوت به عمل آورد و مراتب را به
شوراي مربوط اعلام نماید.
1382 ) – چنانچه فردي به طور همزمان در بیش از یک حوزه انتخابیه در /3/ ماده 12 ( اصلاحی 28
انتخابات شورا ثبت نام نماید ، به دستور وزارت کشور و فرمانداران و بخشداران ، نام وي از فهرست
داوطلبان حذف می شود و از آن تاریخ به مدت چهارسال ( 1) از داوطلب شدن در انتخابات شوراها محروم می
گردد .
ماده 13 - براي انتخاب اعضاي علی البدل شوراها نیازي به برگ رأي یا اخذرأي مجزا و یا مشخص نمودن
اعضاي علی البدل در برگ رأي نیست ، بلکه در پایان رأي گیري و قرائت و شمارش آراء ، دارندگان
بیشترین رأي به دست آمده به ترتیب و به تعداد مورد نیاز به عضویت اصلی و یا علی البدل شوراها در
می آیند . بنابراین رأي دهنده اسامی نامزدهاي مورد نظر خود را حداکثر به همان تعداد اعضاي اصلی شورا
در برگ رأي درج می نماید .
ماده 14 - هیأت اجرایی مسئول اجراي تبصره ذیل ماده ( 17 ) قانون می باشد .
اصلاح شده است. لذا محرومیت « تا پایان همان دوره » مذکور در ماده 30 قانون در خصوص مورد به « مدت چهارسال » ،1386/8/ 1 - به موجب قانون اصلاحی 27
مذکور دراین ماده نیز تا پایان همان دوره می باشد .
٢٣
تبصره – نامزدهاي انتخاباتی ذي نفع در صورت تمایل می توانند در جلسه قرعه کشی شرکت نمایند . تاریخ
و محل قرعه کشی باید حداقل ( 24 ) ساعت قبل توسط فرماندار به منتخبین ذي ربط ابلاغ شود .
1385 )- در صورتیکه همزمان با برگزاري انتخابات شوراها ، انتخابات دیگري /6/ ماده 15 (اصلاحی 15
نیز برگزار گردد به تشخیص و دستور وزارت کشور ، یک شعبه ثبت نام و اخذرأي و حتی الامکان با اعضاي
واحد و با صندوقهاي مجزا براي هر یک از انتخابات در نظر گرفته خواهد شد .
ماده 16 - سرپرست فرمانداري به جاي فرماندار خواهد بود .
ماده 17 - در اجراي ماده ( 41 ) قانون ، نیروي انتظامی در کلیه مراحل مکلف به همکاري با مجریان انتخابات
است و حسب درخواست استاندار و فرماندار موظف است مأمورین و امکانات خود را در اختیار آنان قرار
دهد .
( 81 ) و ( 84 ) ، ( ماده 18 - در صورت توقف ، ابطال و یا انحلال شورا توسط مراجع قانونی مذکور در مواد ( 58
قانون ، مراجع مذکور موظفند بلافاصله مراتب توقف ، ابطال و یا انحلال شورا به فرماندار مربوط اعلام
نمایند . شروع مهلت 2 ماهه براي تجدید انتخابات ، از زمان وصول اعلام توقف ، ابطال و یا انحلال خواهد
بود .
ماده 19 - فرماندار موظف است به محض اطلاع از توقف ، ابطال و یا انحلال شورا ، مراتب را به وزارت کشور
اعلام نماید .
ماده 20 - مجلس شوراي اسلامی پیش از شروع انتخابات به استناد ماده ( 53 ) قانون ، اعضاي هیأت مرکزي
نظارت بر انتخابات را با ذکر سمت ایشان در هیأت به وزارت کشور معرفی می نماید .
٢٤
1)- در اجراي ماده ( 86 ) قانون، وزارت کشور م وظف است اعتبار ) (1385/6/ ماده 21 (الحاقی 15
مورد نیاز براي پرداخت حق الزحمه به کلیه افرادي که در امر برگزاري انتخابات همکاري می نمایند اعم از
مشاغل آزاد، دولتی و بازنشستگان را برآورد و براي تصویب و تأمین اعتبار به هیأت وزیران پیشنهاد
نماید.
فصل دوم – هیأت اجرایی
1385 ) - فرماندار موظف است پس از وصول دستور شروع انتخابات ، /6/ 2)(اصلاحی 15 ) ماده 22
براساس ماده ( 32 ) قانون به منظور تشکیل هیأت اجرایی شهرستان از سایر اعضاي اداري هیأت دعوت به
( عمل آورد . (فرم هاي شماره 1 و 2
3)- فرماندار موظف است در اجراي تبصره 1 ماده ( 32 ) قانون ، به منظور تعیین معتمدان اصلی ) ماده 23
( و علی البدل عضو هیأت اجرایی شهرستان ( 30 ) نفر از معتمدان اقشار مردم را انتخاب نماید . (فرم شماره 3
1385 ) - فرماندار موظف است بلافاصله از معتمدان منتخب ، اعضاي اداري هیأت /6/ ماده 24 (اصلاحی 15
اجرایی و هیأت نظارت بطور کتبی دعوت نماید . معتمدان حداکثر ظرف ( 2) روز از تاریخ دعوت تشکیل
جلسه می دهند و پس از حضور حداقل دو سوم آنان ( 20 نفر از 30 نفر ) از بین خود ( 8) نفر را به عنوان
معتمدان اصلی و ( 5) نفر را به عنوان معتمدان علی البدل هیأت اجرایی با رأي مخفی و اکثریت نسبی آراء
( انتخاب و مراتب را صورتجلسه می نمایند . (فرم هاي شماره 4 و 5
ماده 25 - فرماندار موظف است مراتب انتخاب معتمدین اصلی و علی البدل و تشکیل هیأت اجرایی را از
( طریق سلسله مراتب اداري به ستاد انتخابات کشور اعلام نماید . (فرم شماره 6
ماده 26 - مهلت تشکیل هیأت اجرایی از زمان وصول دستور شروع انتخاب حداکثر پنج روز می باشد .
1385 ) – دو سوم اعضاي هیأت اجرایی براي رسمیت جلسات ، موضوع ماده /6/ ماده 27 ( اصلاحی 15
36 ) قانون و تبصره ( 1) ذیل آن ، ( 8) نفر می باشد . )
1 - با الحاق ماده 21 ، شماره مواد 21 و 22 سابق به 22 و 23 تغییر یافته وماده 23 سابق حذف گردیده است.
2 - همان
3 - همان
٢٥
ماده 28 - رؤساي هیأت هاي اجرایی و نظارت موظفند با هماهنگی لازم، فردي را که به طور همزمان در
بیش از یک هیأت اعم از اجرایی یا نظارت عضویت دارد، در یک هیأت ابقا و از سایر هیأت ها حذف نمایند .
1385 ) - هیأت اجرایی موظف است در اجراي مواد ( 62 ) و ( 65 ) قانون ، یک نسخه /6/ ماده 29 (اصلاحی 15
از کلیه صورتجلسه ها و آگهی هاي خود را به هیأت نظارت شهرستان تحویل نماید و هیأت نظارت
شهرستان را در جریان مراحل و امور انتخابات قرار دهد .
ماده 30 - هیأت اجرایی در مهلت مقرر و در اجراي ماده ( 39 ) قانون، تشکیل جلسه می دهد و تعداد و محل
شعب ثبت نام و اخذرأي حوزه انتخابیه را تعیین و پس از تنظیم صورتجلسه ، یک نسخه آن را به فرماندار
( تسلیم می نماید . (فرم شماره 7
ماده 31 - فرماندار موظف است براساس صورتجلسه دریافتی از هیأت اجرایی، آگهی انتخابات حاوي تاریخ
اخذرأي، ساعات اخذرأي، شرایط انتخاب کنندگان، جرایم و تخلفات و مقررات جزایی و محل شعب ثبت نام و
( اخذرأي را تنظیم و در موعد مقرر براي اطلاع عموم در حوزه انتخابیه منتشر نماید.(فرم شماره 8
1385 ) - فرماندار موظف است در اجراي ماده ( 40 ) قانون، پس از وصول اسامی /6/ ماده 32 (اصلاحی 15
اعضاي شعب ثبت نام و اخذرأي نسبت به صدور احکام آنان اقدام نماید و از ایشان براي شرکت در جلسه
( توجیهی دعوت نماید.(فرم هاي شماره 9 و 10
1385 ) – به منظور جلوگیري از هرگونه خلل در برگزاري برنامه هاي روز ثبت نام و /6/ تبصره (الحاقی 15
اخذرأي، هیأت اجرایی موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که در صورت عدم حضور هر یک از اعضاء شعبه،
بلافاصله فرد جایگزین به محل شعبه اعزام گردد.
ماده 33 - فرماندار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که یک روز قبل از روز اخذرأي، محل شعب ثبت نام و
اخذرأي آماده شود .
1385 ) - فرماندار موظف است براي هر یک از شعب ثبت نام و اخذرأي یک نفر /6/ ماده 34 (اصلاحی 15
نماینده که باید حتی الامکان از کارمندان دولت باشد، از طرف خود تعیین و نسبت به صدور حکم وي اقدام
٢٦
نماید و براي تحویل گرفتن صندوق و تعرفه و برگ رأي و سایر وسایل و لوازم انتخاباتی با تعیین تاریخ و
( محل مراجعه ، از وي و اعضاي شعبه براي شرکت در جلسه توجیهی دعوت نماید. (فرم شماره 11
1385 ) – به منظور جلوگیري از هرگونه خلل در برگزاري برنامه هاي روز ثبت نام و /6/ تبصره (الحاقی 15
اخذرأي، فرماندار موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که در صورت عدم حضور هر یک از نمایندگان خود،
بلافاصله فرد یا افراد جایگزین را به محل شعبه اعزام نماید.
1385 ) - هیأت اجرایی موظف است پس از حضور نمایندگان فرماندار و اعضاي /6/ ماده 35 (اصلاحی 15
شعب در جلسه توجیهی برنامه ثبت نام و اخذرأي و قرائت و شمارش آرا و سایر آموزشهاي لازم، صندوق
اخذرأي و تعرفه و برگ رأي و مهر انتخابات و سایر وسایل مورد نیاز را به نمایندگان فرماندار تحویل دهد .
هیأت اجرایی موظف است ترتیبی اتخاذ نماید تا شعب ثبت نام و اخذرأي حداقل یک ساعت قبل از شروع
( اخذرأي آماده به کار شود و مسئولین شعبه در محل حاضر باشند. (فرم شماره 12
1385 ) – نمایندگان فرماندار موظف اند بلافاصله پس از حضور در محل شعبه ثبت /6/ تبصره (اصلاحی 15
نام و اخذرأي صندوق و تعرفه و برگهاي رأي و سایر وسایل و لوازم مورد نیاز را در اختیار رئیس شعبه
قرار دهند . مسئولیت حفظ وحراست از برگ هاي رأي به منظور جلوگیري از خروج آنها از محل شعبه اخذ
رأي، بعهده اعضاي شعبه می باشد.
ماده 36 - در صورت تعیین و معرفی کتبی ناظر براي هر یک از شعب ثبت نام و اخذرأي از طرف هیأت
نظارت شهرستان، فرماندار موظف است نسبت به اعزام وي به نحوي که قبل از شروع اخذرأي در محل شعبه
حضور داشته باشد، اقدام نماید .
ماده 37 - فرماندار موظف است براي حفاظت شعب ثبت نام و اخذرأي با همکاري و هماهنگی نیروي
انتظامی به تعداد لازم و حداکثر تا ( 3) نفر از مأموران مذکور انتخاب و ضمن صدور ابلاغ نامبردگان، آنان را
( به همراه نماینده خود و ناظر و اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي به محل اعزام نماید . (فرم شماره 13
٢٧
فصل سوم – هیأت هاي نظارت
ماده 38 - در اجراي ماده ( 53 ) قانون و به استناد ماده ( 73 ) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهاي اسلامی
1365 به منظور نظارت بر امر انتخابات شوراها ، هیأت /4/ کشوري و انتخابات شوراهاي مزبور مصوب 29
مرکزي نظارت بر امر انتخابات شوراهاي اسلامی کشوري متشکل از ( 3) نفر از اعضاي کمیسیون شوراها و
امور داخلی و ( 2) نفر از اعضاي کمیسیون اصل ( 90 ) به انتخاب مجلس شوراي اسلامی تشکیل می شود.
تبصره – در صورتی که به تعداد لازم از کمیسیونهاي مذکور داوطلب نباشد مجلس از میان سایر نمایندگان
داوطلب ( 5) نفر را انتخاب می نماید.
ماده 39 - در اجراي ماده ( 53 ) قانون و به استناد ماده ( 74 ) قانون اصلاح قانون تشکیلات شوراهاي
1365 به منظور نظارت بر امر انتخابات /4/ اسلامی کشوري و انتخابات شوراهاي مزبور مصوب 29
شوراهاي اسلامی کشور در هر استان هیأت نظارت استان مرکب از سه نفر از نمای ندگان مجلس شوراي
اسلامی آن استان به تعیین هیأت مرکزي نظارت تشکیل می شود.
هیأت مرکزي نظارت پس از تعیین اعضاي هیأت نظارت استان، اسامی آنان را به ستاد انتخابات
استان مربوط و ستاد انتخابات کشور اعلام می نماید.
تبصره – در هر استانی که تعداد نمایندگان آن از سه نفر کمتر باشد و یا به حد نصاب از آن استان داوطلب
نباشد ، تعیین بقیه اعضا از بین نمایندگان استانهاي مجاور با هیأت مرکزي نظارت می باشد .
ماده 40 - ستاد انتخابات استان پس از وصول اسامی اعضاي هیأت نظارت استان ، اسامی نامبردگان را به
( فرمانداریهاي تابع اعلام می نماید. (فرم شماره 14
ماده 41 - هیأت نظارت استان در هر شهرستان ، هیأت نظارت شهرستان بر انتخابات شوراهاي اسلامی
کشوري را مرکب از ( 5) نفر از معتمدان محل تشکیل می دهد و اسامی آنان را به فرمانداري ذیربط و ستاد
انتخابات استان اعلام می نماید .
ماده 42 - هیأت نظارت شهرستان می تواند براي هر شعبه ثبت نام و اخذرأي یک نفر ناظر تعیین و نامبرده
را حداکثر تا یک روز مانده به روز اخذرأي به فرماندار معرفی نماید .
٢٨
ماده 43 - شرکت اعضاي هیأت نظارت شهرستان در جلسات هیأت اجرایی به منظور نظارت بر صحت
برگزاري انتخابات می باشد و عدم حضور آنان در جلسات و یا خودداري از امضاي صورتجلسه ها مانع از
ادامه کار انتخابات نخواهد بود .
ماده 44 - هیأت هاي نظارت در چارچوب قانون و آیین نامه اجرایی تنها ناظر بر اجراي صحیح قانون
می باشند و حق دخالت در اموراجرایی انتخابات را ندارند .
فصل چهارم – اعلام داوطلبی ، بررسی سوابق و رسیدگی به صلاحیت داوطلبان
1385 )- فرماندار موظف است بلافاصله پس از وصول دستور شروع انتخابات ، /6/ ماده 45 (اصلاحی 15
آگهی ثبت نام از داوطلبان ، حاوي تاریخ شروع و خاتمه ثبت نام ، محل ثبت نام ، شرایط انتخاب شوندگان و
مدارك مورد نیاز شامل اصل شناسنامه عکس دار ، دو نسخه تصویر کلیه صفحه هاي شناسنامه ، اصل و
تصویر کارت پایان خدمت یا مدرکی دال بر مشخص بودن وضعیت خدمت وظیفه عمومی و چهار قطعه عکس
3 را منتشر نماید و ظرف مهلت مقرر از داوطلبان عضویت در شوراها ثبت نام به عمل آورد . × جدید 4
( (فرم شماره 15
ماده 46 - فرماندار می تواند با صدور حکم کتبی ، مسئول یا مسئولانی از بین کارمندان فرمانداري را براي
( ثبت نام از داوطلبان عضویت در شوراها تعیین نماید . (فرم شماره 16
1385 )- داوطلبان عضویت در شوراها در مهلت مقرر با مراجعه به فرمانداري و /6/ ماده 47 (اصلاحی 15
ارایه مدارك مورد نیاز شخصا پرسشنامه اعلام داوطلبی را در حضور مسئول ثبت نام تکمیل می نمایند .
مسئول ثبت نام پس از دریافت و تطبیق مشخصات سجلی داوطلب با اصل شناسنامه ، رسید مدارك و
( پرسشنامه را به وي تسلیم می دارد . (فرم شماره 17
ماده 48 - هیأت اجرایی بلافاصله پس از تشکیل ، مقدمات رسیدگی به صلاحیت داوطلبان را فراهم
می نماید.
٢٩
ماده 49 - فرماندار موظف است در اجراي ماده ( 46 ) قانون ، در پایان هر روز اسامی و مشخصات کلیه
داوطلبان را به منظور بررسی سوابق ، به مراجع ذي ربط محل از قبیل اد اره اطلاعات ، نیروي انتظامی ،
( دادگستري و ثبت احوال ارسال نماید . (فرم شماره 18
تبصره – فرماندار موظف است به منظور پرهیز از هرگونه اشتباه و از قلم افتادگی ، در پایان مهلت قانونی
ثبت نام نیز بلافاصله اسامی کلیه داوطلبان حوزه انتخابیه را که سوابق آنها از قبل استعلام شده است
براساس حروف الفبا به مراجع یاد شده ارسال نماید .
ماده 50 - مراجع مذکور در ماده ( 46 ) قانون موظفند در اجراي تبصره ( 2) ذیل همان ماده حداکثر ظرف مدت
ده روز پس از وصول اسامی و مشخصات هر یک از داوطلبان ، نتیجه بررسیهاي انجام شده درخصوص
( 21 و 22 ،20 ، سوابق آنان را به طور کتبی به فرماندار اعلام نمایند . (فرم هاي شماره 19
1)- هیأت هاي اجرایی می توانند در اجراي ماده ( 46 ) قانون طبق فرمی که در چارچوب قانون ) تبصره 1
تهیه خواهند نمود ، مراتب را از مراجع موضوع ماده ( 46 ) قانون استعلام نمایند .
1385 )- عدم ارسال هرگونه پاسخ توسط مراجع مذکور در ماده ( 46 ) قانون در /6/ تبصره 2 (الحاقی 15
مهلت مقرر ، بمنزله فقدان هرگونه سوابق سوء داوطلبان در آن مراجع محسوب می گردد .
ماده 51 - فرماندار موظف است به محض وصول اطلاعات لازم درباره سوابق هر یک از داوطلبان ، جلسات
هیأت اجرایی را تشکیل دهد و حداکثر ظرف مدت هفت روز پس از وصول سوابق هر یک از داوطلبان با
رعایت کامل متن ماده ( 49 ) قانون ، به صلاحیت آنان رسیدگی و نتیجه را صورتجلسه نماید و بلافاصله یک
نسخه از هر یک از صورتجلسه تنظیمی را به هیأت نظارت شهرستان ارسال نماید . (فرم هاي شماره 23
( و 24
1385 )- هیأت نظارت شهرستان پس از وصول صورتجلسات رسیدگی به /6/ ماده 52 (اصلاحی 15
صلاحیت داوطلبان ، به استناد ماده ( 48 ) قانون موظف است حداکثر ظرف مدت ( 7) روز از وصول هر یک از
1385 می باشد. /6/ 1 - شماره تبصره ، اصلاحی 15
٣٠
صورتجلسات، نظریه خود را مبنی بر تأیید یا رد( 1) صلاحیت آن دسته از داوطلبانی که صلاحیت آنان توسط
هیأت اجرایی رد شده است به صورت کتبی به فرماندار اعلام نماید.
2)– جهات رد صلاحیت به داوطلب منعکس خواهد شد. ) تبصره 1
1385 )– چنانچه هیأت نظارت شهرستان درباره داوطلب یا داوطلبان مذکور نظر /6/ تبصره 2 (الحاقی 15
خود را در مهلت مقرر اعلام ننماید ، نظر هیأت اجرایی ملاك عمل خواهد بود.
1385 )- فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت شهرستان ، /6/ ماده 53 (اصلاحی 15
مبنی بر تأیید یا رد تصمیمات هیأت اجرایی شهرستان درخصوص تأیید( 3) صلاحیت داوطلبان و همچنین با
رعایت تبصره ماده ( 52 ) بلافاصله مراتب تأیید یا رد صلاحیت هر یک از داوطلبان را به طور کتبی به
( داوطلب تأیید یا رد صلاحیت شده ذیربط اعلام نماید. (فرم هاي شماره 25 و 26
1385 )– داوطلبان رد صلاحیت شده ظرف ( 4) روز پس از دریافت نظریه هیأت /6/ تبصره (الحاقی 15
اجرائی به استناد تبصره ( 1) ذیل ماده ( 50 ) قانون می توانند ضمن درخواست دلایل رد صلاحیتشان ، شکایت
خود را به هیأت نظارت استان تسلیم نمایند.
ماده 54 - هیأت نظارت استان موظف است ظرف مهلت مقرر در تبصره ( 3) ماده ( 50 ) قانون ، نظر خود
درخصوص تأیید یا رد صلاحیت آن دسته از داوطلبانی که صلاحیتشان در هیأت اجرایی رد شده و شاکی
بوده اند را با تنظیم صورتجلسه به ضمیمه نامه رسمی به منظور ارسال به فرمانداري مربوط به ستاد
انتخابات استانداري تسلیم نماید.
٤)– چنانچه در مهلت مقرر هیچ گونه شکایتی از حوزه انتخابیه واصل نشد ، مراتب صورتجلسه و ) تبصره 1
به همان نحو عمل خواهد شد.
،1375/3/ 1386 ) قانون تشکیلات،وظایف و انتخابات شوراهاي اسلامی کشور وانتخاب شهرداران مصوب 1 /8/ 1 - با توجه به اینکه در ماده 48 (اصلاحی 27
حذف شده است و اعتبار نظر هیأتهاي اجرایی بخش و شهرستان صرفاً در مورد تأیید صلاحیت داوطلبان منوط به تأیید هیأتهاي نظارت گردیده، به نظر « رد » واژه
می رسد که باید این تغییر در اصلاح آیین نامه حاظر لحاظ گردد.
1385 می باشد. /6/ 2 - شماره تبصره، اصلاحی 15
3 - به زیرنویس ماده 52 همین آیین نامه مراجعه شود.
1385 می باشد. /6/ 4 - شماره تبصره ، اصلاحی 15
٣١
1385 )– رعایت ‹‹ قانون لزوم رسیدگی دقیق به شکایات داوطلبان رد صلاحیت /6/ تبصره 2 (الحاقی 15
1378 مجمع تشخیص مصلحت نظام ›› درخصوص بررسی صلاحیت /8/ شده در انتخابات مختلف مصوب 22
داوطلبان و ابلاغ مراتب رد صلاحیت به داوطلبان ذیربط الزامی است.
1385 )- ستاد انتخابات استانداري موظف است پس از وصول صورتجلسه /6/ ماده 55 (اصلاحی 15
رسیدگی به شکایات داوطلبان رد صلاحیت شده از هیأت نظارت استان ، بلافاصله مراتب را به منظور
( انتشار آگهی اسامی نامزدهاي انتخاباتی به فرمانداري مربوط اعلام نماید. (فرم شماره 27
ماده 56 - فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت استان ، آگهی اسامی نامزدهاي انتخاباتی
را حداکثر ظرف سه روز تهیه و هشت روز قبل از روز اخذرأي به منظور اطلاع اهالی حوزه انتخابیه ، در
( حوزه مذکور منتشر نماید. (فرم شماره 28
ماده 57 - در اجراي ماده ( 24 ) قانون ، نامزدهاي انتخاباتی در صورت تمایل به داشتن نماینده در محل
شعبه ثبت نام و اخذرأي موظفند حداکثر تا سه روز قبل از روز اخذرأي اسامی و مشخصات و یک قطعه
عکس نمایندگان خود را به هیأت اجرایی تسلیم نمایند.
ماده 58 - هیأت اجرایی موظف است براي نمایندگان نامزدهاي انتخاباتی ، معرفی نامه و یا کارت شناسایی
صادر و به نامزد ذیربط تحویل نماید .
ماده 59 - شکایات و اعتراضات نمایندگان نامزدهاي انتخاباتی از طریق نامزدهاي مربوط جمع آوري و با
امضاي وي به هیأت هاي اجرایی و نظارت شهرستان تسلیم خواهد شد .
ماده 60 - تدارکات و تأمین احتیاجات مورد تقاضاي هر یک از نمایندگان نامزدها به عهده نامزد معرفی کننده
خواهد بود .
٣٢
( فصل پنجم – تبلیغات( 1
ماده 61 - مدت فعالیت تبلیغات انتخاباتی براي کلیه نامزدها یکسان است و ( 8) روز قبل از روز اخذرأي آغاز
می گردد و تا ( 24 ) ساعت قبل از روز اخذرأي ادامه خواهد داشت .
1385 )- در فعالیتهاي تبلیغات انتخاباتی ، انجام امور ذیل ممنوع است و مرتکبین /6/ ماده 62 (اصلاحی 15
تحت پیگرد قانونی قرار می گیرند .
-1 نوشتن و یا اظهار مطالب خلاف واقع .
-2 دیوار نویسی ، راه اندازي کاروانهاي تبلیغاتی و استفاده از بلندگوهاي سیار خارج از محل سخنرانی و یا
ستاد تبلیغاتی انتخاباتی .
-3 اعلام نظر شخصیتها در تأیید نامزدها با ذکر عنوان و مسئولیت آنان .
-4 استفاده از صدا و سیما و میز خطابه نماز جمعه و یا هر وسیله دیگري که جنبه رسمی و دولتی دارد .
-5 فعالیت انتخاباتی کارمندان در ساعات اداري .
-6 استفاده از وسایل و امکانات وزارتخانه ها ، ادارات ، شرکتهاي دولتی و مؤسسات وابسته به دولت و
شهرداریها و شرکتها و سازمانهاي وابسته به آنها و نهادها و مؤسساتی که از بودجه عمومی ( به هر میزان )
استفاده می کنند و همچنین در اختیار گذاشتن وسایل و امکانات مزبور .
-7 فعالیت تبلیغاتی مجریان و ناظران انتخابات براي نامزدهاي انتخاباتی در قلمرو جغرافیایی مسئولیت
خود .
-8 الصاق هرگونه آثار تبلیغاتی نامزدها بر روي علائم راهنمایی و رانندگی ، تابلوي بیمارستان ، تابلوي
مدارس و سایر مؤسسات آموزشی و تابلوهاي منصوبه در معابر عمومی توسط بخش دولتی و وابسته به
دولت و همچنین تأسیسات دولتی و صندوقهاي پست ، باجه هاي تلفن ، پست هاي برق و تلفن ، تابلوها و
املاك بخش خصوصی ( مگر با رضایت مالکان یا متصرفان ) و هرگونه تابلوي راهنما ، مأمورین انتظامی در
صورت مشاهده چنین مواردي متخلفان را جلب و بمنظور تعقیب قانونی به مقامات قضایی تحویل مینمایند .
شهرداریها موظف اند با استفاده از امکانات نسبت به امحاء چنین اوراقی اقدام نمایند .
-9 تبلیغ علیه نامزدها و هرگونه هتک حرمت و حیثیت آنان .
1 - به ماده 90 قانون و زیرنویس آن مراجعه شود.
٣٣
-10 پاره یا معدوم نمودن عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهاي انتخاباتی در مدت و زمان قانونی تبلیغات که در
محلهاي مجاز الصاق شده و یا نصب شده باشد .
-11 انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی تحت عنوان داوطلبی خارج از مهلت قانونی تبلیغات .
تبصره 1 – درجات تحصیلی و سوابق خدمات و فعالیتهاي مورد ادعا در آثار تبلیغاتی باید مستند به مدارکی
باشد که در صورت نیاز هیأت اجرایی ، ارائه آنها امکان پذیر باشد .
تبصره 2- شهرداریها می توانند با استفاده از امکانات محلی ، محلهاي مناسبی را براي الصاق و یا ارائه آثار
تبلیغاتی نامزدها تعیین نمایند .
تبصره 3- استفاده از امکانات تبلیغی مؤسساتی که به نحوي از بودجه عمومی استفاده می کنند ولی با
رعایت ضوابط و انعقاد قرارداد و اخذ وجه از اشخاص حقیقی و حقوقی براي آنها کارهاي تبلیغاتی انجام
میدهند ( مثل نشریات وابسته به دولت ) ، در تبلیغات انتخاباتی بلامانع است .
1385 )- استفاده از اماکن دولتی و عمومی مشروط به اخذ مجوز از مقامات /6/ تبصره 4 (الحاقی 15
ذیصلاح و پرداخت هزینه برابر براي تمامی نامزدها و طرفداران آنها بلامانع است .
1385 )- استفاده از هرگونه آثار تبلیغاتی نامزدها و طرفداران آنان اعم از کاغذي ، /6/ تبصره 5(الحاقی 15
100 سانتی متر ممنوع است . × پارچه اي ، مقوایی ، فلزي و یا هر جنس دیگر با ابعاد بیشتر از 70
1385 )- شرکت پست در چارچوب اساسنامه خود میتواند در امر توزیع /6/ تبصره 6 (الحاقی 15
آثارتبلیغاتی نامزدها اقدام نماید .
1385 )- مطبوعات و نشریات حق ندارند آگهی یا مطالبی عل یه نامزدهاي /6/ ماده 63 (اصلاحی 15
انتخاباتی درج نمایند و یا مطلبی بنویسند که دال بر انصراف گروه یا اشخاصی از نامزدهاي معین باشد ،در
این صورت نامزدها حق دارند پاسخ خود را به نشریه مزبور بدهند و آن نشریه طبق قانون مطبوعات
مکلف به چاپ فوري آن درمهلت مجاز تبلیغات می باشد .
1385 )– مطبوعات و نشریات درانتشار هر گونه مطلب در خصوص نامزدها مکلفند /6/ تبصره (الحاقی 15
به نحوي اقدام نمایند که فرصت پاسخگوئی براي نامزد درمهلت مجاز تبلیغاتی فراهم باشد.
ماده 64 - انتشار اعلام نظر شخصیتها ( بدون ذکر عنوان و مسئولیت آنان ) ، مجامع ، احزاب و گروههاي
مجاز ، در تأیید نامزد انتخاباتی باید مستند به مدرك کتبی و امضا شده مربوط به تأیید و حمایت باشد و
نامزد انتخاباتی در صورتی که بخواهد از تأیید مراجع یاد شده در صدر این نام ه استفاده نماید باید
مستندات و مدارك آن را ارایه کند .
٣٤
1385 )- همزمان با آغاز کار ستاد تبلیغات انتخاباتی نامزدها ، نشانی و محل ستاد /6/ ماده 65 (الحاقی 15
و نام مسئول آن باید کتباً و با امضاي نامزد انتخاباتی مربوط ، به آگاهی هیأت اجرایی حوزه انتخابیه
برسد.
1385 )– ستاد تبلیغات انتخابات ، مرکزي است که فعالیتهاي تبلیغاتی نامزدها و /6/ تبصره (الحاقی 15
طرفداران آنها مندرج در مواد فصل پنجم این آیین نامه در آن ساماندهی وانجام می پذیرد و هر داوطلب تنها
می تواند درهر منطقه شهرداري یک ستاد تبلیغاتی دایر نماید.
ماده 66 - هرگونه عکس و آثار تبلیغاتی نامزدهاي انتخاباتی که در محل شعبه ثبت نام واخذرأي وجود
دارد باید قبل از اخذرأي ، توسط اعضاي شعبه امحا شود .
( فصل ششم – برنامه روز اخذرأي و شمارش و قرائت آراء و اعلام نتیجه اخذرأي( 1
1385 )- اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي حداقل یک ساعت قبل از وقت مقرر در /6/ ماده 67 ( اصلاحی 15
محل شعبه حاضر میشوند.
ابتدا به استناد تبصره ( 2) ذیل ماده ( 40 ) قانون ، نسبت به انتخاب هیأت رئیسه و منشی ها اقدام و
مراتب را در صورتجلسه درج می نمایند ، سپس صندوق اخذرأي را در حضور نماینده فرماندار و ناظر بر
انتخابات ( در صورت حضور ) باز می کنند و پس از حصول اطمینان از خالی بودن صندوق ، آن را لفاف ، با
لاك و مهر ‹‹ پلمب››شعبه ثبت نام و اخذرأي لاك و مهر ‹‹ پلمب ›› می نمایند و پس از امضا و تأیید مراتب
فوق در صورتجلسه ، برنامه اخذرأي و قرائت آراء را در ( 6) مرحله به شرح زیر انجام می دهند :
الف – مرحله مراجعه رأي دهندگان
ب – مرحله کنترل
ج – مرحله ثبت نام
د – مرحله اخذرأي
ه - مرحله قرائت و شمارش آراء و مرحله تنظیم و تکمیل صورتجلسه
1385 می باشد. /6/ 1 - عنوان فصل ششم، اصلاحی 15
٣٥
و- مرحله تنظیم صورتجلسه
الف – مرحله مراجعه رأي دهندگان
-1 اعضاي شعبه باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأي دهندگان از یک سمت وارد محل شعبه شوند و پس از
دادن رأي از سمت دیگر خارج گردند.
-2 مأمورین انتظامی موظفند طبق دستور نماینده فرماندار یا رئیس شعبه ثبت نام و اخذرأي از ازدحام در
داخل محوطه اخذرأي ممانعت نمایند تا اخذرأي در کمال آرامش انجام پذیرد.
-3 رأي دهندگان با در دست داشتن عین شناسنامه خود در محل شعبه ثبت نام و اخذرأي حضور می یابند و
به ترتیب به منظور ثبت نام و دادن رأي وارد محوطه اخذرأي می شوند.
ب – مرحله کنترل
کنترل در سه مرحله انجام می شود :
-1 کنترل شناسنامه : رئیس شعبه یا هر یک از سه منشی شعبه ثبت نام و اخذرأي با ملاحظه شناسنامه
رأي دهنده موارد زیر را مورد توجه قرار می دهند :
الف– شناسنامه به مهر شعب دیگر ممهور نشده باشد .
1) سال تمام )( ب– شناسنامه متعلق به شخص مراجعه کننده بوده و صاحب آن در روز اخذرأي حداقل ( 18
سن داشته باشد .
-2 رئیس شعبه و یا هر یک از سه منشی ، انگشت سبابه دست راست رأي دهنده را کنترل می نماید تا آلوده
به رنگ جوهر استامپ ، که نشان دهنده رأي در شعبه دیگر است ، نباشد .
در صورتی که مراجعه کننده داراي شناسنامه اي باشد که ممهور به مهر انتخابات در روز اخذرأي
است و دلالت بر دادن رأي در شعبه دیگري نماید و یا در انگشت سبابه او اثر جوهر استامپ شعبه اخذرأي
دیگري مشاهده شود ، از وي رأي گیري نخواهد شد .
1 - با توجه به اصلاح بند 2 ماده 25 قانون و افزایش حداقل سن رأي دهندگان به 18 سال تمام در روز اخذ رأي و عدم اصلاح آیین نامه متناسب با آن تا این
تاریخ،دراین مجلد عدد( 18 ) جایگزین عدد( 15 ) گردیده است.
٣٦
-3 کنترل شرط احراز توطن : به استناد بند ( 3) ماده ( 25 ) و تبصره ذیل آن ، اعضاي شعبه ثبت نام و
اخذرأي به روشهاي مقتضی کنترل می نمایند که شخص رأي دهنده و یا افراد تحت تکفل وي ( همسر و
فرزندان ) حداقل یک سال متوالی متصل به زمان اخذرأي در محل سکونت داشته باشد.
به استناد قسمت اخیر بند ( 3) ماده ( 25 ) قانون ، در شهرهاي بالاي یکصدهزار نفر جمعیت نیازي به
احراز سکونت نمی باشد.
ج – مرحله ثبت نام
-1 پس از انجام مرحله کنترل و حصول اطمینان از اینکه شناسنامه متعلق به مراجعه کننده است و واجد
شرایط رأي دادن می باشد ، یک نفر از منشی ها نسبت به ثبت مشخصات وي براساس مندرجات شناسنامه
بر روي برگ تعرفه اقدام و پس از اخذ اثر انگشت رأي دهنده روي برگ تعرفه، آن را با قید تاریخ با مهر
انتخابات ممهور و امضا می نماید.
-2 متصدي ثبت نام ، شناسنامه رأي دهنده را نیز به مهر انتخابات ممهور و به وي تحویل می نماید.
د – مرحله اخذرأي
-1 پس از ثبت نام از رأي دهنده ، متصدي ثبت نام برگ رأي را بعد از ممهور نمودن به مهر انتخابات از محل
نقطه چین از تعرفه انتخاباتی جدا می کند و به رأي دهنده تسلیم می نماید تا رأي دهنده اسم نامزد یا
نامزدهاي مورد نظر خود را حداکثر به تعداد اعضاي اصلی شورا بر روي آن بنویسد ، تا کند داخل صندوق
بیاندازد و از درب خروجی شعبه خارج شود . بدیهی است تعرفه هاي انتخاباتی در محل شعبه باقی می ماند
و باید در نگهداري و حفاظت آنها دقت و مراقبت کامل به عمل آید .
-2 نماینده فرماندار و اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي باید ترتیبی اتخاذ نمایند که رأي نویسی مخفی باشد
و به صورت کاملا آزاد و بدون اعمال نفوذ شخص دیگري انجام پذیرد و هیچ یک از اعضاي شعبه و نماینده
فرماندار و مأمورین انتظامی و نماینده هیأت نظارت و اصولاً کلیه افرادي که به هرگونه در شعبه وظیفه اي
بر عهده دارند حق نوشتن رأي براي اشخاص را ندارند .
٣٧
در صورتی که براي نوشتن رأي نیاز به فرد دیگري باشد ، رأي دهنده بایستی از وجود افراد خارج
از شعبه که مورد اعتماد وي هستند ، استفاده نماید و اعضاي شعبه نیز کنترل نمایند تا عمل خلاف قانون
انجام نگیرد .
-3 نماینده هیأت نظارت حق دخالت در امور اجرایی انتخابات را ندارد و در صورت مشاهده ارتکاب به
تخلفات موضوع ماده ( 67 ) قانون موظف است مراتب را به اعضاي شعبه و نماینده فرماندار تذکر دهد و آنان
ضمن بررسی موضوع باید فرد یا افراد خاطی را توسط مأمورین انتظامی حاضر در شعبه جلب و مراتب را
صورتجلسه نمایند و همراه خاطی تحویل مقامهاي قضایی دهند .
1381 ) – مرحله قرائت و شمارش آراء /11/ ه ( اصلاحی 27
ردیف یکم – شیوه دستی
اعضاي شعبه پس از انقضاي مدت اخذرأي در صورت حصول اطمینان از اینکه کلیه مراجعه
کنندگان رأي خود را درصندوقهاي رأي انداخته اند و دیگر کسی براي دادن رأي در محل شعبه حضور ندارد ،
بلافاصله پس از شمارش تعرفه ها و ثبت تعداد آن در صورتجلسه ، با حضور نماینده فرماندار و نماینده
هیأت نظارت ، شمارش و قرائت آراء را به ترتیب ذیل آغاز می نمایند :
-1 ابتدا رئیس یا نایب رئیس شعبه اخذرأي با همکاري یکی از منشی ها لاك و مهر‹‹ پلمب ›› صندوق اخذرأي
را باز و تعداد برگهاي داخل صندوق را بدون اینکه قرائت شود شمارش می کنند و پس از تطبیق تعداد آنها
با تعداد برگهاي تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می نماید :
( الف – چنانچه تعداد اوراق رأي داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه ها باشد بر اساس بند ‹‹ج›› ماده ( 20
قانون ، به تعداد اضافی ابتدا از اوراق غیر چاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهاي رأي ، بدون اینکه
خوانده شود بر می دارند و جمله ‹‹ باطل شد ›› را در پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذرأي نیز
درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می نمایند .
ب – در صورتی که تعداد اوراق رأي داخل صندوق مساوي یا کمتر از تعداد تعرفه ها باشد ، اقدام خاصی
صورت نمی گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می شود .
٣٨
(22) ، (21) ، (20) ، ( -2 پس از اینکه شمارش آراء به ترتیب یاد شده انجام شد ، قرائت آراء با رعایت مواد ( 19
و ( 23 ) قانون و بندها و تبصره هاي ذیل آنها انجام خواهد شد .
دوم – با استفاده از سیستم رایانه اي در شعبه :
چنانچه با توافق وزارت کشور و هیأت مرکزي نظارت مقرر شده باشد که کار قرائت و شمارش آراء
با سیستم رایانه اي انجام شود اعضاي شعبه پس از انقضاي مدت اخذرأي و حصول اطمینان از این که کلیه
مراجعه کنندگان رأي خود را در صندوقهاي رأي انداخته اند و دی گر کسی براي رأي دادن در محل شعبه
حضور ندارد با حضور نماینده فرماندار و ناظر هیأت نظارت کار شمارش آراء را به شرح زیر انجام
می دهند :
-1 ابتدا رئیس یا نایب رئیس شعبه اخذرأي با همکاري یکی از منشی ها لاك و مهر ‹‹ پلم ب ›› صندوق
اخذرأي را باز و تعداد برگهاي داخل صندوق را بدون این که قرائت شود شمارش می کنند و پس از تطبیق
تعداد آنها با تعداد برگهاي تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می نماید :
( -1/1 چنانچه تعداد اوراق رأي داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه ها باشد براساس بند ‹‹ ج›› ماده ( 20
قانون ، به تعداد اضافی ابتدا از اوراق غیرچاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهاي رأي ، بدون این که
خوانده شود بر می دارند و جمله ‹‹ باطل شد ›› را در پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذرأي نیز
درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می نمایند .
-1/2 در صورتی که تعداد اوراق رأي داخل صندوق مساوي یا کمتر از تعداد تعرفه ها باشد ، اقدام خاصی
صورت نمی گیرد و فقط مراتب در صورتجلسه درج می شود.
(22) ، (21) ، (20) ، ( -2 پس از اینکه شمارش آرا به ترتیب یاد شده انجام شد ، قرائت آرا با رعایت مواد ( 19
و ( 23 ) قانون و بندها و تبصره هاي ذیل آنها انجام خواهد شد .
-3 چنانچه امکانات رایانه اي در محل شعبه فراهم شده باشد علاوه بر ورود اطلاعات حاصل از شمارش آراء
توسط کاربر نتایج قرائت آراي هر یک از نامزدها نیز وارد سیستم رایانه اي می گردد . در پایان نتایج کلی
شمارش و قرائت آراي شعبه توسط رایانه ارایه و طی صور تجلسه به امضاي کاربر ، اعضاي شعبه ،
نماینده فرماندار و ناظر شعبه می رسد .
٣٩
سوم – با استفاده از سیستم رایانه در محل استقرار دستگاهها :
-1 چنانچه با توافق وزارت کشور و هیأت مرکزي نظارت مقرر شده باشد که کار قرائت و شمارش آراء با
سیستم رایانه اي انجام شود اعضاي شعبه پس از انقضاي مدت اخذرأي و حصول اطمینان از اینکه کلیه
مراجعه کنندگان رأي خود را در صندوقهاي رأي انداخته اند و دیگر کسی براي رأي دادن در محل شعبه
حضور ندارد با حضور نماینده فرماندار و ناظر هیأت نظارت کار شمارش آراء را بشرح زیر انجام میدهند :
-2 ابتدا رئیس یا نایب رئیس شعبه اخذرأي با همکاري یکی از منشی ها لاك و مهر(پلمب) صندوق اخذرأي را
باز و تعداد برگهاي داخل صندوق را بدون این که قرائت شود شمارش می کنند و پس از تطبیق تعداد آنها با
تعداد برگهاي تعرفه به یکی از دو حالت زیر عمل می نمایند :
( -2/1 چنانچه تعداد اوراق رأي داخل صندوق بیشتر از تعداد تعرفه ها باشد براساس بند ‹‹ج›› ماده ( 20
قانون ، به تعداد اضافی ابتدا از اوراق غیر چاپی و متفرقه و سپس از مجموع برگهاي رأي ، بدون این که
خوانده شود بر می دارند و جمله ‹‹ باطل شد ›› را در پشت آن قید و تعداد آن را در صورتجلسه اخذرأي نیز
درج و در پایان ضمیمه صورتجلسه می نمایند .
-2/2 در صورتی که تعداد اوراق رأي صندوق مساوي یا کمتر از تعداد تعرفه ها باشد ، اقدام خاصی صورت
نمی گیرد و مراتب در صورتجلسه درج می شود .
(22) ، (21) ، (20) ، ( -3 پس از اینکه شمارش آراء به ترتیب یاد شده انجام شد ، قرائت آراء با رعایت مواد ( 19
و ( 23 ) قانون و بندها و تبصره هاي ذیل آنها انجام خواهد شد .
-4 چنانچه امکانات رایانه اي در محل شعبه فراهم نباشد ، اعضاي شعبه ثبت نام و اخذرأي موظفند همراه با
نماینده فرماندار ، بخشدار ، ناظر شعبه و مأمورین محافظ صندوق ، صندوق یا صندوق هاي محتوي تعرفه
و آراء را براي قرائت و شمارش آراء به محل استقرار سیستم رایانه اي که از قبل مشخص شده است حمل
نمایند . در صورت عدم امکان حضور تمامی اعضاي شعبه ، حضور رئیس یا نایب رئیس آن الزامی است .
-5 پس از رسیدن مسئولان شعبه و صندوق اخذرأي به محل استقرار سیستم رایانه اي ، صندوق اخذرأي
باز و از آراي ریخته شده در آن که قبلا آراي باطله مأخوذه و باطله غیر مأخوذه از آنها جدا شده است علاوه
بر ورود اطلاعات حاصل از شمارش آراء توسط کاربر نتایج قرائت آراي هر یک از نامزدها نیز وارد سیستم
٤٠
رایانه اي میگردد ودرپایان نتایج کلی شمارش و قرائت آراي شعبه توسط رایانه ارایه وطی صورتجلسه اي
به امضاي کاربر ، اعضاي شعبه ، نماینده فرماندار و ناظر شعبه می رسد .
( و – مرحله تنظیم صورتجلسه (فرم شماره 29
پس از خاتمه شمارش و قرائت آراء ، صورتجلسه اخذرأي شعبه در پنج نسخه تنظیم و سپس تعداد
رأي هر یک از نامزدها در صورتجلسه قید می شود .
پس از انجام این کار ، صورتجلسه به امضاي نماینده فرماندار و اعضاي شعبه اخذرأي و نماینده
هیأت نظارت می رسد و بلافاصله کلیه اوراق و مدارك انتخاباتی و یک نسخه از صورتجلسه تنظیمی داخل
صندوق رأي قرار داده می شوند و پس از لاك و مهر ‹‹ پلمپ ›› شدن صندوق یا صندوقها ، اعضاي شعبه
اخذرأي به اتفاق نماینده فرماندار و به همراه نماینده هیأت نظارت و مأموران محافظ صندوق ، صندوق یا
صندوقهاي رأي را همراه با یک نسخه از صورتجلسه نتایج آراي شعبه و سایر مدارك رسما تحویل هیأت
اجرایی میدهند . از سه نسخه باقیمانده صورتجلسه نتایج آراء ، یک نسخه تحویل نماینده هیأت نظارت ،
یک نسخه تحویل نماینده فرماندار و یک نسخه نیز تحویل رئیس شعبه می شود .
اگر در روز اخذرأي مسائل و مشکلاتی پدید آید باید در قسمت انتهاي صورتجلسه نوشته شود و به
امضاي اعضاي شعبه ، نماینده فرماندار و نماینده هیأت نظارت شهرستان برسد .
1385 )- چنانچه صندوق اخذ رأي به گونه اي ساخته شده باشد که نیازي به لفاف /6/ تبصره 1 (الحاقی 15
نداشته باشد پس از بستن آن فقط محل یا محلهاي تعیین شده بر روي صندوق ، در مراحل مختلف برنامه
اخذرأي با مهر انتخابات لاك و مهر ( پلمب) خواهد شد .
1385 )- در اجراي ماده ( 66 )قانون در صورت اعزام بازرس یا بازرسان ثابت /6/ تبصره 2(الحاقی 15
وزارت کشور به شعب ثبت نام و اخذ رأي ، آنان موظفند در کلیه مراحل برنامه روز اخذ رأي و قرائت و
شمارش آراء واعلام نتایج و تنظیم صورتجلسه حضور یافته و تمامی نسخه هاي صورتجلسه شعبه را
امضاء کنند.
٤١
1381 ) – هرگاه بعضی از شعب ثبت نام و اخذرأي به علل مختلف ازعهده /11/ ماده 67 مکرر ( الحاقی 27
قرائت آراء و تکمیل صورتجلسه بر نیایند هیأتهاي اجرایی می توانند مستقیماً یا با تعیین افراد جدید نسبت
به شمارش و قرائت آراء و تکمیل صورتجلسه شعبه مذکور اقدام نمایند .
ماده 68 - هیأت اجرایی پس از دریافت صندوق یا صندوقهاي محتوي آرا و مدارك و صورتجلسات شعب
ثبت نام و اخذرأي حوزه انتخابیه ، در حضور اعضاي هیأت نظارت شهرستان نسبت به تنظیم صورتجلسه
نتیجه اخذرأي در حوزه انتخابیه اقدام می نماید و یک نخسه از صورتجلسه را براي انتشار آگهی نتیجه
( انتخابات به فرماندار تحویل می دهد. (فرم شماره 30
ماده 69 - فرماندار موظف است بلافاصله پس از دریافت صورتجلسه نتیجه اخذرأي از هیأت اجرایی
( شهرستان نسبت به تنظیم آگهی نتیجه انتخابات و انتشار آن در حوزه انتخابیه اقدام نماید. (فرم شماره 31
فصل هفتم – بررسی شکایات
ماده 70 - به استناد ماده ( 52 ) قانون، هیأت هاي اجرایی موظفند از تاریخ اعلام نهایی صلاحیت داوطلبان تا
دو روز پس از اعلام نتیجه اخذرأي انتخابات، شکایات واصله را بپذیرند و ظرف پنج روز به آنها رسیدگی
نمایند .
بنابراین چنانچه در مهلت یاد شده شکایتی از حوزه انتخابیه به هیأت اجرایی شهرستان واصل
شود، هیأت مذکور موظف است حداکثر ظرف پنج روز پس از وصول هر شکایت در جلسه مشترك با هیأت
( نظارت شهرستان به آن رسیدگی و مراتب را صورتجلسه نمایند. (فرم شماره 32
تبصره 1- شکایاتی قابل طرح و بررسی می باشد که نام و نام خانوادگی ، نام پدر ، آدرس محل کار یا سکونت
شاکی که هویت وي را آشکار می نماید ، دارا باشند .
تبصره 2- هیأت اجرایی پس از پایان مهلت دریافت و رسیدگی به شکایات ، چنانچه هیچ گونه شکایتی از
( انتخابات دریافت ننموده باشد ، مراتب عدم وصول شکایت را نیز صورتجلسه می نماید . (فرم شماره 33
ماده 71 - هیأت اجرایی موظف است پس از اتمام مهلت رسیدگی به شکایات ، بلافاصله با توجه به شکایات
دریافتی و بررسی کلی چگونگی برگزاري انتخابات ، نظریه خود در مورد چگونگی برگزاري و پیشنهاد تأیید
٤٢
یا ابطال انتخابات حوزه انتخابیه را طی صورتجلسه اي به هیأت نظارت شهرستان اعلام نماید .
( 37 و 38 ،36 ،35 ، (فرم هاي شماره 34
تبصره 1- چنانچه بررسی شکایات منجر به ابطال آراي شعبه یا شعبی از حوزه انتخابیه شود که در
سرنوشت انتخابات مؤثر باشد ، هیأت اجرایی شهرستان موظف است آراي باطل شده را در نتایج قبلی
دخالت داده و نتیجه جدید به دست آمده از آن را در صورتجلسه مذکور منظور نماید .
تبصره 2- پیشنهاد ابطال کل انتخابات یا آراي شعبه یا تعدادي از شعب می باید مستدل و براساس مواد
قانون باشد .
ماده 72 - هیأت نظارت شهرستان موظف است حداکثر ظرف پنج روز پس از وصول نظریه هیأت اجرایی
شهرستان درخصوص برگزاري انتخابات ، به شرح زیر اقدام نماید :
(الف – چنانچه نظر بر تأیید صحت برگزاري انتخابات داشته باشد مراتب را صورتجلسه و یک نسخه آن را
به فرمانداري و یک نسخه را براي اطلاع ، به هیأت نظارت استان ارسال می نماید .
ب – چنانچه نظر بر ابطال انتخابات یک یا چند شعبه اخذرأي داشته باشد ، مراتب را صورتجلسه و یک
نسخه آن را همراه با دلایل و مدارك مستند به منظور اخذ تصمیم و اقدام بعدي به هیأت نظارت استان و یک
نسخه را براي اطلاع ، به فرمانداري ارسال می نماید .
تبصره – از این مرحله) ( 1) به بعد با توجه به دو وضعیت (الف) و (ب) ، اقدامات در دو مسیر جداگانه ولی به
صورت موازي و همزمان ادامه خواهد یافت .
ماده 73 - اقدامات مربوط به وضعیت (الف) :
-1 فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه هیأت نظارت شهرستان مبنی بر تأیید صحت برگزاري
انتخابات ، مراتب را از طریق انتشار آگهی ، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند و یک نسخه از آگهی
( منتشر شده را براي هیأت نظارت استان ارسال نماید . (فرم هاي شماره 39 و 40
1 - با توجه به ماده 73 آیین نامه اجرایی انتخابات شوراهاي روستا وبخش که متناظر این ماده می باشد، به نظر می رسد این قسمت در متن اصلی سهواً تایپ
نشده باشد، که در این مجلد به تناسب ماده مذکور این قسمت درج شده است.
٤٣
-2 به استناد ماده ( 56 ) قانون، چنانچه کسی به تأیید صحت برگزاري انتخابات معترض باشد حداکثر ظرف
مدت دو روز از اتنتشار آگهی می تواند شکایت خود را به هیأت نظارت استان اعلام نماید.
( -3 هیأت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف ( 15 ) روز از وصول شکایت معترضان ، براساس ماده ( 56
و با رعایت ماده ( 58 ) قانون نتیجه قطعی و نهایی حوزه انتخابیه را به فرماندار مربوط اعلام نماید.
چنانچه در پایان مهلت دریافت شکایات ، هیأت نظارت استان شکایتی دریافت نکرد موظف است
بلافاصله مراتب و عدم وصول شکایت را هم براي اقدام بعدي به فرماندار اعلام نماید.
-4 فرماندار موظف است نظر قطعی و نهایی هیأت نظارت استان درخصوص تأیید یا عدم تأیید صحت
( برگزاري انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند. (فرم شماره 41
ماده 74 - اقدامات مربوط به وضعیت (ب) :
-1 هیأت نظارت استان موظف است حداکثر ظرف پنج روز از وصول صورتجلسه هیأت نظارت شهرستان
مبنی بر پیشنهاد ابطال کل انتخابات و یا ابطال یک یا چند شعبه مؤثر در سرنوشت انتخابات ، موضوع را
بررسی و نتیجه را صورتجلسه نماید.
چنانچه نتیجه بررسیها حاکی از تأیید صحت برگزاري انتخابات با همان نتیجه اعلام شده قبلی
باشد ، مراتب را بلافاصله از طریق هیأت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام می نماید.
در غیر اینصورت چنانچه نظر بر ابطال و یا تغییر سرنوشت انتخابات باشد، صورتجلسه تنظیمی
را به منظور اظهار نظر نهایی به هیأت مرکزي نظارت ارسال می دارد.
-2 فرماندار موظف است پس از وصول نظریه هیأت نظارت استان مبنی بر تأیید صحت برگزاري انتخابات
( مراتب را از طریق انتشار آگهی به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند. (فرم شماره 41
-3 هیأت مرکزي نظارت حداکثر ظرف پنج روز از وصول نظریه هیأت نظارت استان درخصوص ابطال
انتخابات و یا تغییر سرنوشت آن، نظر قطعی و نهایی خود را طی صورتجلسه اي به هیأت نظارت استان
اعلام می نماید.
-4 هیأت نظارت استان موظف است بلافاصله پس از وصول نظریه هیأت مرکزي نظارت، مراتب را از طریق
هیأت نظارت شهرستان به فرماندار اعلام نماید.
٤٤
-5 فرماندار موظف است پس از وصول صورتجلسه نظریه هیأت مرکزي نظارت، نتیجه قطعی و نهایی
( انتخابات را از طریق انتشار آگهی، به آگاهی اهالی حوزه انتخابیه برساند. (فرم هاي شماره 42 و 43
ماده 75 - کلیه اقدامات هیأت هاي نظارت شهرستان و استان با رعایت ماده ( 59 ) قانون معتبر است.
ماده 76 - فرماندار موظف است پس از انتشار آگهی نتیجه قطعی و نهایی انتخابات حوزه هاي انتخابیه ، یک
نسخه از هر یک از این آگهی ها را به ستاد انتخابات استانداري و یک نسخه را نیز به ستاد انتخابات کشور
( ارسال نماید . (فرم شماره 44
فصل هشتم – صدور کارت عضویت اعضا و امحاي اوراق انتخاباتی
ماده 77 - کارت عضویت اعضاي شوراها با امضاي فرماندار و مهر فرمانداري صادر می شود .
تبصره – کارت عضویت فقط براي اعضاي اصلی شورا صادر می شود .
ماده 78 - فرماندار موظف است پس از وصول دستور امحاي آراء و اوراق انتخابات شوراها از ستاد
انتخابات کشور ، با حضور اعضاي هیأت هاي اجرایی و حتی الامکان و نظارت ، نسبت به امحاي اوراق
تعرفه و برگهاي رأي مصرف شده حوزه انتخابیه به نحو مقتضی اقدام و مراتب را صورتجلسه و نتیجه را
( 46 و 47 ، به ستاد انتخابات استانداري اعلام نماید . (فرم هاي شماره 45
ماده 79 - دستورالعمل اجرایی و فرمهاي مربوط به این آیین نامه پس از تصویب وزیر کشور قابل اجرا
میباشد .
1375 می شود و از تاریخ /10/ این متن جانشین تصویب نامه شماره 121144 /ت 17179 ه مورخ 12
تصویب لازم الاجرا است .