درس های از پدافند غیر عامل
کم آبی، مسئله ملی
مسئله آب و بحران کم آبی موضوعی نیست که تنها به امروز و دیروز و امسال و سال بعد محدود شود موضوعی است که حداقل در سال های اخیر بسیار درباره آن خوانده یا شنیده ایم بحرانی که برای مدیریت آن همه ما در آن سهم داریم و باید برای حفظ این سرمایه بکوشیم
مسئله آب و بحران کم‌آبی موضوعی نیست که تنها به امروز و دیروز و امسال و سال بعد محدود شود؛ موضوعی است که حداقل در سال‌های اخیر بسیار درباره آن خوانده یا شنیده‌ایم؛ بحرانی که برای مدیریت آن همه ما در آن سهم داریم و باید برای حفظ این سرمایه بکوشیم.
رسانه‌ها با همه قوا تلاش می‌کنند که فرهنگ درست استفاده از آب به همراه صرفه‌جویی حداکثری را به ما یاد بدهند اما آنچه می‌بینیم این است که ما همچنان با این بحران دست و پنجه نرم می‌کنیم و احتمال کم‌آبی یا خدای ناکرده بی‌آبی یک معضل دور از ذهن نیست. در این یادداشت می‌خواهیم راه‌های ساده صرفه‌جویی در مصرف آب را بگوییم؛ راهکارهایی که نه هزینه اقتصادی دارد و نه وقت زیادی می‌گیرد. فقط کمی دقت می‌خواهد و دغدغه.
باید خودمان دست به‌کار شویم
ماشین‌های همکار
ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی ۲ماشینی هستند که در کنار بقیه وسایل در آشپزخانه‌های ما جا خوش کرده‌اند و در انجام امور مربوط به منزل به خانم‌ها کمک می‌کنند. حتما توجه داشته باشید که این ماشین‌ها را تا تکمیل‌شدن ظرفیت، مورد استفاده قرار ندهید. مثلا اگر ماشین لباسشویی ۵کیلو ظرف دارد تا تکمیل‌شدن ظرفیت، آن را روشن نکنید. با توجه به اینکه ماشین لباسشویی میزان آبی که مصرف می‌کند براساس ظرفیت کامل آن است، درصورتی که کمتر از ظرفیت مورد نظر در آن لباس ریخته شود، باز به همان اندازه آب مصرف می‌کند. این موضوع در مورد ماشین‌های ظرفشویی هم صدق می‌کند.
فقط یک لیوان آب
هر کدام از ما در طول روز معمولا ۳بار باید وضو می‌گیریم. در طول انجام هر کدام از مراحل وضو می‌توانیم شیر آب را ببندیم که هدر نرود. بعضی‌ها فکر می‌کنند که با بستن شیرآب یا به طور کل لمس کردن هر چیز مرطوبی وضوی آنها باطل می‌شود. در رساله غالب مراجع، هیچ اشاره‌ای به این نکته نشده است؛ این یعنی اینکه درصورت بستن شیر آب بین مراحل وضو، وضو باطل نمی‌شود. شما می‌توانید بعد از ریختن آب روی دست‌ها شیر آب را ببندید و بقیه مراحل وضو را انجام دهید. در مورد وضو روایت مشهوری از حضرت امام(ره) هم آمده است که ایشان در انجام مراحل وضو دقت زیادی در مورد اسراف نکردن آب داشتند و خیلی اوقات با یک لیوان آب وضو می‌گرفتند. مورد مشابه دیگر مصرف آب هنگام مسواک زدن است. متأسفانه خیلی از افراد هنگام مسواک زدن از شروع تا پایان آن، شیر آب را باز می‌گذارند در حالی که برای این کار هم یک لیوان آب کافی است.
کولر و لذت پتو
کولرهای آبی یکی از سیستم‌های خنک کننده‌ای هستند که در غالب خانه‌ها در نقاط خشک و کویری استفاده می‌شوند. معمولا در این روزها کولرهای آبی مدام و بی‌وقفه روشن هستند. این کار جدا از اینکه به‌خود سیستم و ساختار کولر آسیب وارد می‌کند، مقدار مصرف آب را هم به‌طور تصاعدی بالا می‌برد. پیشنهاد می‌کنیم حتما در طول روز در یک بازه حداقل یک ساعته این سیستم‌ها را خاموش کنید. همین مدت خاموشی روزانه کولرهای آبی می‌تواند کمک قابل‌توجهی به مدیریت بحران کمبود آب باشد. حتی در روزهای اخیر با اینکه از شدت گرمای هوا کم شده اما بعضی‌ها دوست دارند به‌طور مداوم از شب تا صبح کولر را روشن نگه دارند و در ازای خنکی زیاد فضای خانه و به‌خصوص حوالی صبح، از شدت سرما از رو انداز یا پتو استفاده کنند، انگار از استفاده از پتو در مقابل باد کولر حس خوشایندی دارند اما به‌نظر می‌رسد این خوشایندی و احساس لذت، به نوعی خودخواهی منجر می‌شود که به قیمت اسراف مقادیر زیادی آب تمام می‌شود. ضمن اینکه با توجه به جدا بودن سیستم آبرسانی کولرها و سیستم موتور می‌توان زمانی که هوا کمی خنک است، در شب‌ها و ابتدای روز، سیسستم آبرسانی را از مدار خارج کرد تا موتور کولر به‌صورت به‌اصطلاح پنکه‌ای کار کند.
مصرف چندباره
همه ما بدون شک قبل از مصرف سبزی‌ها و میوه‌ها آنها را با‌آب می‌شوییم. بدیهی است در این شست‌وشوها معمولا مقادیر قابل توجهی آب مصرف می‌شود. علاوه بر این به ما یاد داده‌اند که باید سبزی‌ها و میوه‌ها در چند مرحله شسته شوند که یکی از مراحل آن با مواد شیمیایی و ضد‌عفونی‌کننده است. ولی بقیه مراحل شست‌وشوی این مواد خوراکی باید با آب و بدون افزودنی انجام شود. اگر شما که زحمت اینگونه شست‌وشوها را بر عهده دارید از ظروف به جای سینک ظرفشویی استفاده کنید، می‌توانید در مصرف آب به مقدار قابل توجهی صرفه‌جویی کنید. ضمن اینکه با این کار، بعد از شست‌وشوی میوه‌ها وسبزی‌ها، مقداری آب گل آلود دارید که می‌توانید برای آب دادن به باغچه و ریختن در گلدان‌ها استفاده کنید. یکی دیگر از مواردی که برای مصرف چند باره می‌توان به آن اشاره کرد، آب مواد پخته شده و به تعبیری آب غنی شده است؛ موادغذایی‌ای که در آب پخته می‌شوند، مانند حبوبات و مواد پروتئینی و گوشت. این مواد حین پخته شدن، مقادیری از خواص خود را به آب می‌دهند. شما می‌توانید بعد از سرد شدن این آب هم آن را به گلدان‌ها داده یا در باغچه بریزید. با کمی تدبیر و تفکر می‌بینید که برای آب دادن به گلدان‌های خانه خود هر روز لازم نیست از آب آشامیدنی خالص استفاده کنید.
گوشت و مواد فریزی
ما برای اینکه بتوانیم خوراکی‌ها را در طولانی مدت نگهداری کنیم آنها را در فریزر می‌گذاریم. متأسفانه بعضی‌ها استفاده از آب و آبگرم را یکی از راه‌های سریع‌تر یخ‌زدایی از مواد غذایی می‌دانند؛ یعنی با مصرف مقدار زیادی آب و هدر دادن آن می‌خواهند از مواد غذایی فریزشده، یخ زدایی کنند. برای جلوگیری از اسراف و هدر دادن آب، بهترین راه برای بازکردن یخ مواد غذایی این است که فقط یک ساعت زودتر تصمیم بگیرید که چه غذایی بپزید و بسته‌های منجمد شده را از فریزر دربیاورید یا اگر هم عجله دارید به جای باز گذاشتن شیر آب، بسته یخ‌زده را در یک کاسه آب گرم قرار دهید.
آب بازی تلخ
یکی از مواردی که قطعا همه ما با آن خاطره داریم و دوران خوشایندی را گذرانده‌ایم، آب بازی است؛ آب بازی به بهانه شستن فرش روی پشت بام یا آب دادن به گل‌ها در حیاط خانه‌ها. خیلی از پدرها و مادرها دلشان می‌خواهد همان احساس خوشایند آب بازی را به بچه‌های خود منتقل کنند و بهترین و ساده‌ترین راه برای این کار استفاده از حمام است. نوزادان و خردسالان از آب بازی لذت می‌برند، حتی بعضی از پدرها و مادرها در زمان بی‌قراری بچه‌ها بدون اینکه کودکان نیاز به حمام داشته باشند، آنها را به حمام می‌برند تا آرام شده و بی‌قراری نکنند و خوب بخوابند. این کار مقدماتی هم دارد. یکی از مقدمات واجب هم این است که حمام داغ و گرم باشد. پدرها و مادرها قبل از اینکه نوزاد یا کودک خود را وارد حمام کنند، از آب گرم فراوان برای گرمای داخل حمام استفاده می‌کنند. بدیهی است این روش یعنی مصرف زیاد و بدون دلیل آب، آن هم برای مصرفی غیرصحیح. اگر برای گرم‌شدن، حمام از لوازم گرمایشی استفاده شود قطعا میزان زیادی صرفه‌جویی در مصرف آب خواهیم داشت. نکته دیگری که در مورد حمام نوزادان و کودکان وجود دارد آب بازی و طولانی‌کردن زمان حمام است. برای نوزادان این کار هیچ ضرورتی ندارد، برای کودکان هم خوب است توضیح بدهید که چرا نباید به‌مدت طولانی در حمام بمانند و چرا باید از آب مواظبت کنند و آن را هدر ندهند. بچه‌ها علاوه بر اینکه خوب یاد می‌گیرند، تذکر‌دهندگان خوبی هم هستند.
یک تذکر کوچک
این روزها بیشتر مردم می‌دانند که شست‌وشوی خودرو، شستن پیاده‌روی جلوی در خانه، آبپاشی کوچه و خیابان و... با آب آشامیدنی، حق‌الناس است و حتی خیانت به دیگران محسوب می‌شود اما گاهی در این میان ممکن است افرادی را در کوچه و خیابان و محله ببینیم که مشغول شستن خودروی شخصی خود با آب آشامیدنی هستند. شما در چنین موقعیتی چه کار می‌کنید؟ سری تکان می‌دهید و رد می‌شوید؟ به شیوه‌ای به آن فرد و کارش نگاه می‌کنید که خودش خجالت بکشد؟ و... . ما به شما پیشنهاد می‌دهیم که در هر مکان و هر زمانی که با چنین صحنه‌ای مواجه شدید بی‌خیال از کنار آن رد نشوید، حتما با زبان خوش به فرد مذکور تذکر بدهید تا متوجه اشتباه خود بشود. اثر تذکر دادن در اینگونه موارد را دست‌کم نگیرید؛ البته تذکری که با رعایت اصول اولیه باشد؛ یعنی به شکلی نباشد که طرف، شما را در مقابل خودش ببیند و بخواهد در برابرتان جبهه‌گیری کند. اینکه احساس کند شما از روی دلسوزی و برای دغدغه‌ای مشترک و برای صلاح همه مردم شهر و کشور با او حرف می‌زنید و از روی احساس ضرورت چنین حسی دارید، بسیار مهم است.
